Elektrolity

Czym są elektrolity?

Elektrolity to substancje chemiczne, które w organizmie człowieka występują we krwi lub w osoczu w postaci jonów soli, czyli atomów o dodatnim lub ujemnym ładunku elektrycznym. To związki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, które mogą wspierać procesy biologiczne zachodzące w ustroju. To składniki odpowiedzialne za utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej, które umożliwiają zachowanie homeostazy organizmu.

Składniki zaliczane do najważniejszych elektrolitów

Do najważniejszych elektrolitów występujących w organizmie człowieka można zaliczyć jony składników mineralnych, takie jak:

• kationy sodu,

• kationy potasu,

• kationy wapnia,

• kationy magnezu,

• aniony chloru,

• aniony fosforu,

• jony żelaza.

Elektrolity dla sportowców - właściwości i działanie

Jony sodu stanowią podstawowy składnik osocza, natomiast jon potasu, który jest uznawany za antagonistę sodu, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, a dodatkowo wspiera właściwą pracę mięśni i wspomaga utrzymanie optymalnego ciśnienia krwi.

Wapń przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi, pomaga w utrzymaniu właściwego metabolizmu energetycznego, a także wspiera optymalne funkcjonowanie mięśni. Pierwiastek bierze również udział w utrzymaniu prawidłowego przekaźnictwa nerwowego oraz w procesie podziału i specjalizacji komórek. Ponadto jony wapniowe mogą pomagać w prawidłowym funkcjonowaniu enzymów trawiennych, a co więcej, są potrzebne do utrzymania zdrowych kości i zębów. Z kolei magnez przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia oraz pomaga w utrzymaniu równowagi elektrolitowej, a co więcej przyczynia się do zachowania optymalnego metabolizmu energetycznego. Jakby tego było mało, magnez wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga we właściwej pracy mięśni i wspomaga optymalną syntezę białek. Dodatkowo elektrolit pomaga w utrzymaniu zdrowych kości i zębów, odgrywa rolę w procesie podziału komórek i wspomaga zachowanie optymalnych funkcji fizjologicznych.

Jony fosforanowe pomagają w zachowaniu zdrowych kości i zębów, a dodatkowo wspierają właściwe funkcjonowanie błon komórkowych i przyczyniają się do utrzymania optymalnego metabolizmu energetycznego. Jony chlorkowe mogą natomiast wspomagać utrzymanie optymalnego trawienia poprzez wytwarzanie w żołądku kwasu chlorowodorowego.

Żelazo wspiera utrzymanie prawidłowych funkcji poznawczych oraz przyczynia się do utrzymania optymalnego metabolizmu energetycznego, a także pomaga we właściwej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny. Co więcej, pierwiastek wspiera prawidłowy transport tlenu w organizmie i pomaga we właściwym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jony żelaza odgrywają również rolę w procesie podziału komórek i przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia oraz znużenia.

Elektrolity w proszku - przed czy po treningu?

Wielu zawodników zastanawia się, kiedy najlepiej dostarczać elektrolity do ustroju - przed rozpoczęciem uprawiania aktywności fizycznej, czy po zakończeniu intensywnego treningu? Ponieważ wśród sportowców uprawiających wymagające ćwiczenia cenne jony soli mogą być usuwane z organizmu wraz z potem, warto dostarczać elektrolity do ustroju zarówno przed, jak i po wysiłku fizycznym. Wśród zawodników skupiających się na sportach długodystansowych, dobrym pomysłem może okazać się również podaż elektrolitów w trakcie uprawiania aktywności.

Niedobór elektrolitów w organizmie - przyczyny i objawy

Odpowiednia podaż elektrolitów jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Zbyt niski poziom elektrolitów w organizmie, który może powodować zaburzenie homeostazy ustroju, może być efektem wielu różnych czynników.

Najczęściej niedobór elektrolitów jest związany ze stosowaniem niewłaściwej diety, nadmiernym poceniem się, spożywaniem alkoholu lub stosowaniem niektórych farmaceutyków. Dodatkowo niskie stężenie cennych jonów może być również spowodowane uprawianiem intensywnych wysiłków fizycznych, a także może być związane z przewlekłymi chorobami, upałami czy występowaniem biegunki i wymiotów.

Niedobór elektrolitów może występować wraz z odwodnieniem organizmu, któremu może towarzyszyć uczucie suchości w ustach oraz silne pragnienie. Ponadto zbyt niski poziom elektrolitów w organizmie może skutkować występowaniem objawów, takich jak bóle i skurcze mięśni, ogólne osłabienie, zawroty głowy i uczucie senności czy zaburzenia rytmu serca.

Jak uzupełnić elektrolity w organizmie człowieka?

Aby zadbać o właściwe spożycie elektrolitów, należy zwrócić uwagę na stosowaną na co dzień dietę, która powinna być zróżnicowana i dobrze zbilansowana - niezwykle istotne jest uwzględnianie w jadłospisie świeżych warzyw i owoców, które stanowią skarbnicę wartościowych mikroskładników, jednak nie bez znaczenia pozostaje również optymalna podaż pełnoziarnistych produktów zbożowych, mleka i przetworów mlecznych, suchych nasion roślin strączkowych, mięsa i tłustych ryb oraz zdrowych tłuszczów roślinnych.

Podczas uzupełniania elektrolitów w ustroju pomocne mogą okazać się również izotoniki dla sportowców, czyli napoje izotoniczne, których osmolalność jest taka sama, jak osmolalność płynów ustrojowych człowieka, a stężenie soli i cukrów jest podobne do stężenia naturalnie występującego w organizmie. Dobrym rozwiązaniem mogą być również suplementy elektrolitowe, takie jak elektrolity w saszetce, czyli izotonik w proszku, który należy rozpuścić w płynie, aby dostarczyć do ustroju pożądane substancje.

Jakie elektrolity do picia wybrać?

Na rynku suplementów diety można znaleźć wiele różnych preparatów elektrolitowych, które różnią się między sobą nie tylko składem, ale także kompozycją smakową czy formą występowania. Dużym zainteresowaniem konsumentów cieszą się izotoniki w saszetkach, które mają niewielkie rozmiary, są poręczne i łatwe w użyciu, co umożliwia dostarczenie do ustroju pożądanych jonów soli w dowolnym momencie i miejscu - wystarczy izotonik w proszku rozpuścić w płynie i wypić.

Poszukując najlepszych elektrolitów do picia, warto zwrócić uwagę przede wszystkim na składy dostępnych preparatów. Suplementy elektrolitowe zwykle zawierają pożądane jony oraz źródło cukru, najczęściej w postaci cukru prostego, choć niekiedy mogą być wzbogacone również w inne, cenne substancje, np. w witaminy czy aminokwasy. Ważne, aby wybierać produkty bez zbędnych substancji wypełniających i sztucznych dodatków, które jednocześnie wyróżniają się wysoką koncentracją pożądanych związków.